लेख

इन्द्र डॉ. विवेक भट यो जात एव प्रथमो मनस्वान् देवो देवान् क्रतुना पर्यभूषत्  I यस्य शुष्माद्रोदसी अभ्यसेतां नृम्णस्य मह्ना स जनास इन्द्र: II (ऋग्वेद 2.12.1) लोकहो, देवांमधे प्रधानभूत आणि ज्ञानी अशा ज्या देवाने जन्म होताच […]

अग्नि डॉ. विवेक भट ऋग्वेदांत अग्नि हा महत्त्वाचा देव आहे आणि इन्द्राच्या खालोखाल त्याचे महत्त्व आहे. किंबहुना त्याला इन्द्राचा जुळा भाऊ सुद्धा मानले आहे. ऋग्वेदाच्या 1028 सूक्तांपैकी जवळजवळ 200 सूक्तांत अग्नीचे स्तवन केले गेले आहे. […]

सोम डॉ. विवेक भट ऋग्वेदात सूक्तसंख्येच्या निकषावर पाहिल्यास इन्द्र आणि अग्नि यांच्या खालोखाल सोम या देवतेला महत्त्व देण्यात आले आहे. इन्द्र, अग्नि, रुद्र इत्यादि देवतांसह द्वन्द्व देवता म्हणूनही त्याचे स्तवन केले जाते. इन्द्राशी सोमाचा विशेष […]

वरुण डॉ. विवेक भट ऋग्वेदातील देवतांमध्ये वरूण हा अत्यंत महत्त्वाचा देव आहे. खरे तर वेदिक देवतांमध्ये इन्द्राचे महत्त्व प्रस्थापित होण्याआधी वरूण हाच सार्वभौम देव होता आणि त्याचे मूळ वेदपूर्व काळापर्यंत गेलेले दिसते. पृथ्वीवर जीवांची उत्पत्ति […]

*महाकवी कालिदास दिनाच्या निमित्ताने…*मानवाच्या तर्काच्या पलीकडची आणि त्याच्या आवाक्याबाहेरची घटना म्हणजे अत्यंत जवळच्या व्यक्तीचा वियोग. प्रत्येकाच्या आयुष्यात कधी ना कधी अशा धक्क्याला सामोरं जायची वेळ येतेच. मग परिचयातली लहानथोर मंडळी, नातेवाईक अशा प्रसंगी सोबत राहून, […]